Szkło

Szkło – niby znamy je wszyscy i jest w naszym życiu wszechobecne ale czy wiemy o nim coś więcej?

Szkło to materiał nieorganiczny. Otrzymywany w wyniku stopienia a następnie schłodzenia (tak by nie doszło do procesu krystalizacji) krzemionki tlenku krzemu (czyli piasku kwarcowego) wraz z dodatkami. W odpowiednich proporcjach. Dodatki jakie dodaje się w procesie produkcji to m.in. węglan sodu i wapnia, topniki – tlenek boru i ołowiu oraz barwniki, którymi są tlenki metali przejściowych np.: kadm czy mangan.

Ze względu na swoje właściwości używa się go m.in w produkcji: okien, ornamentów, szyb samochodowych, pustaków szklanych, elementów elewacyjnych. Produkowane są z niego także słoiki i butelki na produkty spożywcze, a także naczynia.

Obok tworzywa sztucznego jest najpowszechniej stosowanym materiałem opakowaniowym. Jest jednak bezpieczniejsze, ponieważ nie wpływa negatywnie na przechowywaną w nim żywność czy napoje. A poza tym może być poddany recyklingowi nieograniczoną ilość razy, bez pogorszenia jego właściwości.

Ze względu na skład i budowę nie stanowi zagrożenia dla środowiska. Jest jedynie obciążeniem, gdyż nie ulega rozkładowi i zalega na składowiskach.

Jak segregować szkło do recyklingu?

• butelki i słoiki po napojach i produktach żywnościowych oraz szklane pojemniki po kosmetykach.

Wrzuć do zielonego pojemnika!

Nie wrzucaj tam:

• szklanych pojemników po kosmetykach, które są trwale połączone z innymi materiałami;
• ceramiki, porcelany, fajansu, wyrobów kryształowych;
• soczewek okularów;
• szkła o właściwościach żaroodpornych;
• zniczy, w których znajduje się wosk;
• opakowań po lekach;
• luster;
• szyb okiennych;

Odpady powinny trafić do czarnych pojemników, jako odpady zmieszane.

Natomiast:

• żarówki, świetlówki, reflektory;
• pojemniki po rozpuszczalnikach i olejach silnikowych;
• monitory, lampy telewizyjne;
• termometry i strzykawki

powinny trafić do PSZOK

Dlaczego tak jest?

Ponieważ każdy rodzaj szkła użytkowego ma trochę inny skład i inną temperaturę topnienia.

Przykłady? Bardzo proszę:

• do wytwarzania sprzętu laboratoryjnego i kuchennego stosuje się szkło jenajskie (borowo-krzemianowe),
• w produkcji wyrobów dekoracyjnych, soczewek optycznych wykorzystywane jest szkło ołowiowe (kryształowe),
• szkło budowlane, to najczęściej szkło sodowo–wapniowo–potasowo-krzemianowe,
• butelki i słoiki opakowaniowe wyprodukowane są ze szkła wapniowo-krzemowo-sodowego.

Podstawą każdego z nich jest oczywiście piasek kwarcowy ale już związki jakie są dodawane w procesie technologicznym powodują, że wyprodukowane szkło ma inne właściwości i przeznaczone jest do produkcji innych produktów. A także zależnie od tych dodatków różni się temperaturą topnienia. Dla szkła płaskiego czyli np. szyb ta temperatura jest wyższa niż dla szkła opakowaniowego np. słoiki, butelki. Kiedy wrzucimy wszystko razem do jednego kosza na odpady szklane, potłuczone kawałki szkła będzie bardzo trudno rozdzielić.

Kiedy do szkła opakowaniowego dostanie się szkło o innym składzie i tym samym, innej temperaturze topnienia, możemy spodziewać się takiego efektu:

 

Jeśli chcemy pozbyć się np. szyb okiennych, możemy je oddać do firm zajmujących się recyklingiem szkła płaskiego lub zawieźć do PSZOK.

Co się dzieje z opakowaniami szklanymi po wyrzuceniu ich do zielonego pojemnika?

• stłuczka szklana, najpierw jest poddawana sortowaniu i myciu,
• następnie usuwa się z niej metalowe wieczka i nakrętki,
• rozdziela się szkło na mniejsze i większe kawałki,
• a później – po rozdrobnieniu – przesyła do sorterów optoelektronicznych, w których za pomocą promieni światła i czujników, strumieniem sprężonego powietrza wypycha się niepożądane elementy,
• ostatnim etapem jest sortowanie stłuczki na białą i kolorową.

Oczyszczona i posortowana stłuczka trafia do hut szkła opakowaniowego.

Co jeszcze powstaje ze stłuczki szklanej poza butelkami, słoikami czy szybami okiennymi?

• włókna szklane oraz maty, płyty izolacyjne i laminaty, które stosuje się w budownictwie do izolacji termicznej i akustycznej. Stosowane są również w laminatach do wzmacniania wyrobów z tworzyw sztucznych, głównie rur i kształtek.
• szkło piankowe – stosowane między innymi jako: dodatek do tynków, składnik zapraw murarskich, wypełnienie pustek, składnik poprawiający właściwości klejów. Może być wykorzystany również do produkcji kolumn, ornamentów, elementów architektonicznych podobnych do naturalnego kamienia.
• mikrokulki szklane:
• mają zastosowanie jako produkt nanoszony na świeżo wykonane oznakowanie poziome dróg (odblaskowe) w celu zapewnienia widoczności oznakowania w nocy, jak również dodawane i mieszane z materiałem znakującym w fazie jego produkcji. Mogą być dodawane do farb, termoplastów i mas chemoutwardzalnych,
• wykorzystywane są w procesach czyszczenia, uszlachetniania lub wzmacniania obrabianych powierzchni, zarówno metalowych jak i niemetalowych,
• mogą być używane w przemyśle samochodowym, elektrycznym, budowlanym, do produkcji sprzętu gospodarstwa domowego oraz farb i spoiw.
• mają zastosowanie jako wypełniacze, dzięki czemu znacznie zmniejszają gęstość oraz poprawiają właściwości mechaniczne produktów. Wykorzystywane są jako dodatek do szpachlówek stosowanych w przemyśle samochodowym, w elementach konstrukcyjnych, jako dodatek do imitacji marmuru oraz w górnictwie jako sensybilizator do materiałów wybuchowych.
• dodatek do cementu – odpady szkła odrzucone podczas optycznego sortowania mogą być wykorzystane jako dodatek do cementu. Po wymieszaniu z piaskiem cement z dodatkiem szkła może zostać wykorzystany do stabilizowania podłoża np. alei parkowych, ścieżek rowerowych, ciągów pieszych.
• grys – może być wykorzystany jako dodatek do tynków elewacyjnych. W miarę zapotrzebowania grys może być koloru np.: białego, zielonego, brązowego, czerwonego i niebieskiego.
• mączka szklana – może być wykorzystana jako półprodukt w wyrobach chemii gospodarczej, jako środek ścierny w proszkach lub pastach do czyszczenia, w chemii materiałów budowlanych (zaprawy), w produkcji mas ceramicznych i ceramiki budowlanej jako topnik przyspieszający proces topienia, środek spulchniający lub wypełniacz masy np. w materiałach ceramicznych (dachówki, klinkier, rury ściekowe, płytki ceramiczne) zmniejszają ich nasiąkliwość, natomiast w powłokach glazurowych nadaje wysoki połysk glazurze. W produkcji lakierów powoduje zmniejszenie ilości wykorzystywanego rozpuszczalnika. Wykorzystywana jest również w produkcji wkładów ceramicznych do filtrów wodnych.

Czy wiesz, że:

1. Dzięki recyklingowi stłuczki szklanej można racjonalniej gospodarować zasobami naturalnymi i znacząco ograniczać ich, i tak już nadmierną, eksploatację,
2. Jedna tona stłuczki szklanej pochodzącej z odpadów może zastąpić 1,2 tony surowców, w tym 850 kg piasku,
3. Redukowany jest też poziom emisji CO₂ do atmosfery (nawet o 300 kg na tonę wykorzystanego odpadu szklanego) oraz zmniejsza się, o około 30%, zużycie energii przez piece szklarskie,
4. Przy produkcji wyrobów szklarskich dodatek stłuczki o odpowiednich parametrach może przekroczyć nawet 50% masy,

Opracowała Małgorzata Strzelec na podstawie:

https://www.swiat-szkla.pl/konferencja-techniczna1/1351-zagospodarowanie-odpadow-szklanych.html

https://www.molok.com/pl/blog/odpady-szklane-recykling-i-utylizacja-szkla-i-butelek